«Գրանցված է»
ՀՀ արդարադատության
նախարարության կողմից
7 հուլիսի 2014 թ.
Պետական գրանցման թիվ 10014264
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ
| 
 6 հունիսի 2014 թ. ք. Երևան  | 
N 32-Ն | 
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
«ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՍՆՆԴԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ» N 2.3.1-02-2014 ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 4-րդ և 7-րդ հոդվածները և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի օգոստոսի 15-ի N 1300-Ն որոշմամբ հաստատված Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության կանոնադրության 12-րդ կետի «դ» ենթակետը`
Հրամայում եմ`
1. Հաստատել «Հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում սովորողների սննդի կազմակերպմանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» 2.3.1-02-2014 սանիտարական կանոնները և նորմերը` համաձայն հավելվածի:
| Ա. Մուրադյան | 
| 
 Հավելված Հաստատված է ՀՀ առողջապահության նախարարի 2014 թվականի հունիսի 6-ի N 32-Ն հրամանով  | 
ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՍՆՆԴԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐ N 2.3.1-02-2014
I. ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՈԼՈՐՏ
1. Սույն սանիտարական կանոնները և նորմերը (այսուհետ` կանոններ) սահմանում են հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում, ըստ դրանցում իրականացվող հանրակրթական հիմնական ծրագրերի, այդ թվում` հանրակրթական դպրոցներում, մասնագիտացված հանրակրթական դպրոցներում, հատուկ հանրակրթական դպրոցներում և ըստ իրականացվող կրթական ծրագրերի աստիճանի` տարրական, միջին, հիմնական ավագ դպրոցներում, վարժարաններում (այսուհետ` ուսումնական հաստատություններ), ինչպես նաև իրավաբանական անձանց և անհատ ձեռնարկատերերի համար (անկախ կազմակերպաիրավական ձևից և գերատեսչական պատկանելությունից), որոնց գործունեությունը կապված է սովորողների սննդի կազմակերպման և (կամ) ապահովման հետ` սննդի կազմակերպմանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջները:
II. ԱՌՈՂՋ ՍՆՆԴԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆԸ ԵՎ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՃԱՇԱՑՈՒՑԱԿԻ ԿԱԶՄՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
2. Սովորողներին առողջ սննդով ապահովելու նպատակով անհրաժեշտ է մշակել սննդի օրաբաժին:
3. Սննդի օրաբաժինը մշակելիս հաշվի են առնվում սովորողների առանձին տարիքային խմբերի (6-10, 11-14, 15-18 տարեկան) օրվա սննդի կալորիականության պահանջը, կերակրատեսակների սննդային և էներգետիկ արժեքը, վիտամինների և միկրոտարրերի օրվա պահանջը, ուսումնական հաստատությունում սովորողների գտնվելու ժամանակահատվածը, ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը:
4. Ուսումնական հաստատություններում սովորողների օրգանիզմի համար անհրաժեշտ սննդային նյութերի (սպիտակուցներ, ճարպեր, ածխաջրեր), վիտամինների, միկրոտարրերի և էներգիայի ֆիզիոլոգիական պահանջի միջինացված նորմերը սահմանված են սույն կանոնների աղյուսակ 1-ում:
5. Ուսումնական հաստատությունների սովորողների սննդի օրաբաժնում պահպանվում է հաշվեկշռված սնուցման հիմնական սկզբունքը ըստ սննդային հիմնական բաղադրիչների` սպիտակուցների, ճարպերի, ածխաջրերի հարաբերակցությունը՝ 1:1:4 (կախված տարիքից, ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունից 1:1,2:4,6), կամ սննդային օրաբաժնի էներգետիկ արժեքի 10-15 %-ը ապահովվում է ի հաշիվ սպիտակուցների, 30-32%-ը` ճարպերի, 55-60%-ը` ածխաջրերի, իսկ Կալցիումի (Ca) և Ֆոսֆորի (P) հարաբերակցությունը` 1:1,5:
6. Ձևավորված սննդի օրաբաժնի հիման վրա մշակվում է ճաշացուցակը, որը ներառում է ճաշատեսակների, խոհարարական արտադրանքի, ալրային հրուշակեղենի, հացամթերքի և այլ սննդամթերքի բաշխումը ըստ սննդի ընդունման առանձին փուլերի (նախաճաշ, ճաշ, ետճաշիկ)` հաշվի առնելով ուսումնական հաստատությունում սովորողների գտնվելու ժամանակահատվածը:
7. Ուսումնական հաստատություններում սովորողների օրգանիզմի համար անհրաժեշտ էներգիայի օրական պահանջի ռացիոնալ բաշխումը օրինակելի ճաշացուցակում` ըստ սննդի ընդունման առանձին փուլերի սահմանված է սույն կանոնների աղյուսակ 2-ում:
8. Սովորողների տաք սնունդը կազմակերպվում է առնվազն 20 րոպե տևողությամբ դասամիջոցի ժամանակ` ըստ դասարանների, ուսումնական հաստատության ճաշասրահում:
9. Հատուկ դպրոցներում սնունդը կազմակերպվում է ուսումնական հաստատության աշխատանքային ռեժիմին համապատասխան:
10. Շուրջօրյա գործող ուսումնական հաստատությունների սովորողների սնունդը կազմակերպվում է օրը 4-5 անգամ: Սննդի ընդունման միջև ընկած ժամանակահատվածը սահմանվում է ոչ ավելին, քան 3,5-4 ժամ:
11. Շուրջօրյա գործող ուսումնական հաստատությունների սովորողների սննդային նյութերի և էներգիայի օրական պահանջը օրինակելի ճաշացուցակում բաշխվում է հետևյալ կերպ` նախաճաշ` 25-30%, ճաշ` 30-35%, ետճաշիկ` 10%, ընթրիք` 25-30%, երկրորդ ընթրիք` 5-10%:
12. Նախաճաշի և ճաշի միջև ընկած ժամանակահատվածում կարելի է նախատեսել երկրորդ նախաճաշ, որը ներառում է թարմ մրգեր և (կամ) հյութ (ըմպելիք) և կազմում է օրվա կալորիականության 5-10%:
13. Սննդի օրաբաժնի կալորիականության և սննդային նյութերի պարունակության շեղումները կարող են լինել ± 10%-ի սահմաններում:
14. Շուրջօրյա գործող ուսումնական հաստատություններում սովորողների օրգանիզմի համար անհրաժեշտ էներգիայի օրական պահանջի ռացիոնալ բաշխումը օրինակելի ճաշացուցակում` ըստ սննդի ընդունման առանձին փուլերի սահմանված է սույն կանոնների աղյուսակ 3-ում:
15. Ուսումնական հաստատություններում սովորողներին առողջ սննդով ապահովելու նպատակով օրինակելի ճաշացուցակը կազմվում է երկու շաբաթվա համար: Ճաշացուցակի կազմման օրինակելի ձևաչափը սահմանված է սույն կանոնների ձև 1-ում:
16. Ճաշացուցակը կազմվում է հաշվի առնելով ուսումնական հաստատություններում երեք տարիքային խմբերի` 6-10, 11-14, 15-18 տարեկան սովորողների համար նախատեսված սննդամթերքի միջին օրաբաժնի օրինակելի հավաքակազմը:
17. Ուսումնական հաստատություններում սովորողների համար սննդամթերքի միջին օրաբաժնի օրինակելի հավաքակազմը սահմանված է սույն կանոնների աղյուսակ 5-ում: (Հատուկ դպրոցների սովորողների և մանկատներում խնամվող երեխաների համար սննդի օրաբաժնի հավաքակազմը սահմանված է ՀՀ կառավարության 2007 թվականի մայիսի 31-ի N 815-Ն որոշմամբ)։
(17-րդ կետը փոփ. 13.06.16 N 22-Ն)
18. Ուսումնական հաստատություններում սովորողների համար նախատեսված մեկ չափաբաժնի օրինակելի ծավալը սահմանված է սույն կանոնների աղյուսակ 4-ում, որտեղ «Համաքաշ» սյունակում բերված են նորմեր` թափոն առաջացնող մթերքների համար: Զտաքաշը հանդիսանում է միջին մեծություն, որը կարող է փոփոխվել` կախված մրգերի և բանջարեղենի ելքային տեսակից և տարվա եղանակից: Ճաշացուցակի կազմման ժամանակ նպատակահարմար է օգտվել «Զտաքաշ» սյունակում բերված նորմերից: Շաքարի նորմը ներառում է նաև այն քանակը, որը օգտագործվում է ճաշատեսակների և հյութերի պատրաստման ժամանակ, եթե երեխաներին տրվում է շաքար պարունակող պատրաստի մթերք (խտացրած կաթ և այլն), ապա տրվող շաքարի քանակը պետք է նվազեցնել` կախված օգտագործվող պատրաստի մթերքում առկա շաքարի քանակից:
(18-րդ կետը փոփ. 13.06.16 N 22-Ն)
19. Օրինակելի ճաշացուցակը կազմվում է իրավաբանական անձի կամ անհատ ձեռնարկատերի կողմից, որոնց գործունեությունը կապված է սովորողների սննդի կազմակերպման և (կամ) ապահովման հետ և համաձայնեցնում է ուսումնական հաստատության ղեկավարի հետ:
20. Օրինակելի ճաշացուցակի հիման վրա յուրաքանչյուր օր կազմվում և կազմակերպության ղեկավարի կողմից հաստատվում է հաջորդ օրվա համար ճաշացուցակ-բաշխումը:
21. Միևնույն սննդամթերքը, ճաշատեսակը կամ խոհարարական արտադրանքը կրկնակի չի ներառվում նույն օրվա կամ հաջորդող 2-3 օրերի օրինակելի ճաշացուցակում:
22. Ուսումնական հաստատություններում կարող է կազմակերպվել մեկից-երկուանգամյա տաք սնունդ` նախաճաշ և (կամ) ճաշ: Իսկ երկարօրյա խմբեր հաճախողների համար` նաև ետճաշիկ:
23. Տաք սննդի կազմակերպումը նախատեսում է յուրաքանչյուր սննդի ընդունման ժամանակ պարտադիր տաք ճաշատեսակների և խոհարարական արտադրանքի օգտագործումը, այդ թվում` առաջին և (կամ) երկրորդ ճաշատեսակ, տաք ըմպելիքներ:
24. Ամենօրյա ճաշացուցակում ներառվում են միսը, կաթը, սերուցքային կարագը և բուսական յուղը, հացը` ցորենի և տարեկանի, շաքարը, կարտոֆիլը, բանջարեղենը, միրգը, հյութերը, ձավարեղենը և յոդացված աղը: Ձուկը, ձուն (հավկիթը), պանիրը, կաթնաշոռը և կաթնաթթվային սննդամթերքը տրվում են 2-3 օրը մեկ:
25. Յուրաքանչյուր օր ճաշասրահի տեսանելի տեղերում փակցվում է ուսումնական հաստատության ղեկավարի կողմից հաստատված ճաշացուցակը, որի մեջ նշվում է խոհարարական արտադրանքի անվանումների և ծավալների մասին տեղեկատվությունը:
26. Սննդային գործոնով պայմանավորված զանգվածային վարակիչ հիվանդությունների և սննդային թունավորումների առաջացման ու տարածման, ինչպես նաև զանգվածային ոչ վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման նպատակով` ելնելով առողջ և ռացիոնալ սննդի սկզբունքից՝ ուսումնական հաստատություններում օգտագործման համար չի թույլատրվում ստորև նշված սննդամթերքը և չեն պատրաստվում նշված ճաշատեսակներն ու խոհարարական կերակրատեսակները`
1) ձու` անլվա կճեպով,
2) ջրլող թռչունների (բադի, սագի և այլն) միս, ձու,
3) բորբոսի և փչացման հատկանիշներով բանջարեղեն ու միրգ, կանաչած կարտոֆիլ,
4) տնային պայմաններում և ուսումնական հաստատության խոհանոցում պատրաստված պահածոներ,
5) նախորդ օրվա պատրաստած կերակրատեսակներ կամ օգտագործած կերակրատեսակների մնացորդներ,
6) կրեմային հրուշակեղեն` տորթեր, հրուշակներ և այլն,
7) դոնդողածածկ ճաշատեսակներ (մսի և ձկան), խաշ, տնային պայմաններում և ուսումնական հաստատության խոհանոցում պատրաստված մսատրորվածքներ (պաշտետներ),
8) ֆլյագայով կաթ՝ առանց ջերմային մշակման (եռացման),
9) տնային պայմաններում և ուսումնական հաստատության խոհանոցում պատրաստված կաթնաթթվային մթերք, թթված կաթ, այդ թվում նաև՝ կաթնաշոռի պատրաստման համար,
10) կաթնաշոռ` չպաստերիզացված կաթից, տնային պայմաններում և ուսումնական հաստատության խոհանոցում պատրաստված կաթնաշոռ,
11) մակարոն՝ աղացած մսով (ֆարշով)` «նավատորմային» և մակարոն կտրատած ձվով` առանց կրկնակի թերմիկ մշակման,
12) աչքով-ձվածեղ, թերխաշ և հում ձու,
13) սունկ և դրանից պատրաստված կերակրատեսակներ, սնկի արգանակ,
14) տարբեր սննդային խտանյութեր, այդ թվում՝ արգանակներ, և դրանց հիմքի վրա պատրաստված կերակրատեսակներ,
15) հում ապխտած մսից պատրաստված ուտեստներ (բաստուրմա, սուջուխ և նմանատիպ այլ արտադրանք),
16) արյունային, լիվերային, ապխտած, կիսաապխտած, հում ապխտած երշիկեղեն,
17) տապակած կերակրատեսակներ, այդ թվում՝ ֆրիտյուրի մեջ (ճարպով, յուղով)` կարկանդակներ, փքաբլիթներ, կարտոֆիլ, մսով կամ կաթնաշոռով պատրաստված բարակաբլիթներ (բլինչիկներ), չիպս և այլն,
18) մարգարին, խոհարարական և տրանսճարպեր,
19) քացախ, մանանեխ, ծովաբողկ գյուղական (սովորական), կծու պղպեղ (կարմիր, սև) և այլ կծու համեմունքներ,
20) կծու սոուսներ, կետչուպներ, մայոնեզ,
21) սուրճ բնական, ինչպես նաև կոֆեին պարունակող ըմպելիքներ, էներգետիկ ըմպելիքներ, ալկոհոլային խմիչքներ, այլ խթանիչներ,
22) օրգանիզմի տոնուսը բարձրացնող և հյուսվածքների աճի վրա ազդող կենսաբանական ակտիվ հավելումներ (ԿԱՀ), նաև դրանց օգտագործմամբ արտադրանք և հյութեր,
23) գազավորված ըմպելիքներ,
24) պիստակ, նուշ, գետնանուշ, ծիրանի կորիզի միջուկ, և այլն,
25) շաքարների և աղի բարձր պարունակությամբ սննդամթերք, առանց մրգային միջուկի կարամել,
26) բուսական ճարպերի հիմքով պատրաստված կաթնամթերք,
27) պաղպաղակ:
(26-րդ կետը փոփ. 13.06.16 N 22-Ն)
27. Ուսումնական հաստատություններում ալերգիկ և քրոնիկ հիվանդություններ ունեցող սովորողների համար սնունդը կազմակերպվում է ելնելով առկա ախտաբանությունից` համաձայն սովորողների բուժական և կանխարգելիչ սննդակարգի:
28. Փաստացի սննդի օրաբաժինը պետք է համապատասխանի հաստատված օրինակելի ճաշացուցակին: Առանձին դեպքերում թույլատրվում է որոշ սննդամթերքի, կերակրատեսակների կամ խոհարարական արտադրատեսակների փոխարինումը մեկ այլով` դրանց սննդային արժեքի համապատասխանության պայմանով:
29. Սննդամթերքի փոխարինումը` ըստ սպիտակուցների և ածխաջրերի սահմանված են սույն կանոնների աղյուսակ 6-ում:
30. Առողջարանային տիպի ուսումնական հաստատություններում (բացի տուբերկուլոզային առողջարաններից) բուժվող երեխաների համար սննդամթերքի միջին օրաբաժնի օրինակելի հավաքակազմը սահմանված է սույն կանոնների աղյուսակ 7-ում: Ռազմագիտության և ռազմահայրենասիրության բնագավառում մասնագիտացված ծրագրեր իրականացնող պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների սաների համար սննդի օրական չափաքանակները սահմանել համաձայն ՀՀ կառավարության 2015 թվականի դեկտեմբերի 3-ի N 1456-Ն որոշման Հավելված 1-ի N 5 աղյուսակի:
(30-րդ կետը լրաց. 13.06.16 N 22-Ն)
III. ԽՈՀԱՐԱՐԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
31. Խոհարարական արտադրանքի (խոհարարական կիսապատրաստվածքների, կերակրատեսակների) պատրաստումը իրականացվում է համաձայն արտադրական գործընթացի (տեխնոլոգիական) քարտի, որը ներառում է կերակրատեսակների արտադրական գործընթացի նկարագիրը և բաղադրատոմսը: Արտադրական գործընթացի (տեխնոլոգիական) քարտի ձևը սահմանված է սույն կանոնների ձև 3-ում:
32. Խոհարարական արտադրանքի (խոհարարական կիսապատրաստվածքների, կերակրատեսակների) պատրաստման ժամանակ օգտագործում են խոհարարական մշակման այնպիսի եղանակներ, որոնք պահպանում են պատրաստի արտադրանքի սննդային արժեքն ու անվտանգությունը` եփման, շոգեխաշման, ջեռեփման եղանակով և թխվածքաճաշերի տեսքով պատրաստված կերակրատեսակներ:
33. Կերակրատեսակների մեջ վիտամինների պահպանումն ապահովելու նպատակով թերմիկ մշակման ենթակա բանջարեղենը մաքրում են եփելուց անմիջապես առաջ և եփում աղաջրի մեջ (բացի բազուկից):
34. Եփած բանջարեղենից աղցաններ պատրաստելու համար օգտագործվող բանջարեղենը (բազուկ, գազար և այլն) նախքան եփելը լվանում են, եփում կեղևով, այնուհետև սառելուց հետո մաքրում են կեղևից և կտրատում:
35. Բանջարեղենը տեսակավորում են, լվանում, մաքրում, այնուհետև քիչ խմբաքանակներով կրկնակի լվանում 5 րոպեից ոչ պակաս տևողությամբ հոսող ջրով, որից հետո մշակում:
36. Մաքրած կարտոֆիլը և այլ բանջարեղենը չորացումից և սևանալուց պահպանելու նպատակով պահում են ջրում 2 ժամից ոչ ավելի:
37. Կաղամբի մշակման ժամանակ հեռացնում են արտաքին թերթիկները, որից հետո լվանում են հոսող ջրով:
38. Նախորդ տարվա բերքը (կաղամբ, սոխ, գազար և այլն) մարտի 1-ից հետո ընկած ժամանակահատվածում օգտագործում են միայն թերմիկ մշակումից հետո:
39. Հում կանաչին, որը նախատեսված է առանց հետագա թերմիկ մշակման սառը նախուտեստներ և աղցաններ պատրաստելու համար, 10 րոպե տևողությամբ պահում են 3% քացախաթթվի կամ 10% աղաջրի մեջ, որից հետո պարզաջրում են հոսող ջրի տակ:
40. Արագ սառեցված մթերքը օգտագործում են միայն չընդհատվող սառնարանային շղթայի ապահովման պայմաններում:
41. Խոհարարական արտադրանքի պատրաստման ժամանակ պահպանվում են հետևյալ պահանջները`
1) եփած մսից, հավից, ձկից պատրաստված երկրորդ կերակրատեսակների բաշխման ժամանակ չափաբաժնով մասնատված միսը կրկնակի եռացվում է արգանակում 5-7 րոպե,
2) չափաբաժնով մասնատված միսը մինչև բաշխումը պահվում է արգանակի մեջ տաք սալիկի կամ մարմիտի վրա +750 C ջերմաստիճանում 1 ժամից ոչ ավելի,
3) կոտլետները առանց նախապես տապակման եփում են ջեռոցում 250-2800 C ջերմաստիճանում` 20-25 րոպե,
4) կերակրատեսակների մեջ մտնող բաղադրամասերը խառնելու համար օգտվում են խոհանոցային պարագաներից` չդիպչելով սննդամթերքին ձեռքերով,
5) կարտոֆիլային խյուս (պյուրե) պատրաստելուց օգտվում են մեխանիկական սարքավորումներից,
6) ճաշալրացների (գարնիր) համար օգտագործվող սերուցքային կարագը նախապես ենթարկում են ջերմային մշակման (հալեցվում է և հասցվում մինչև եռման ջերմաստիճանը),
7) ձուն եփում են ջուրը եռալուց հետո ևս 10 րոպե,
8) օմլետները և ձու պարունակող ջեռեփուկները պատրաստում են ջեռոցում` օմլետները` 8-10 րոպե 180-2000 C ջերմաստիճանում 2,5-3 սմ-ից ոչ ավելի շերտով, ջեռեփուկները` 20-30 րոպե 220-2800 C ջերմաստիճանում 2,5-3 սմ-ից ոչ ավելի շերտով: Ձվի զանգվածը պահվում է մինչև 30 րոպե ժամանակով` 4±20 C ջերմաստիճանի պայմաններում,
9) եփած երշիկները, նրբերշիկները և սարդելկաները եփում են ջուրը եռալուց հետո ևս 5 րոպե,
10) երկրորդ ճաշատեսակներ պատրաստելիս բրինձն ու մակարոնեղենը եփում են մեծ ծավալի ջրում (1:6 հարաբերությունից ոչ պակաս), որից հետո չեն լվանում,
11) պատրաստի առաջին և երկրորդ ճաշատեսակները կարող են գտնվել մարմիտի, կամ տաք սալիկի վրա, կամ իզոթերմիկ թերմոսներում` պատրաստելու պահից ոչ ավելի, քան 2 ժամ: Պատրաստի կերակրատեսակները սառելուց հետո երկրորդ անգամ չեն տաքացվում,
12) աղցանները պատրաստում և համեմում են բաշխելուց անմիջապես առաջ, աղցանները համեմելու համար չեն օգտագործում թթվասեր և մայոնեզ, իսկ քացախը փոխարինվում է կիտրոնաթթվով,
13) տաք ճաշերը (ապուրներ, սոուսներ, ըմպելիքներ) բաշխվում են 750 C, երկրորդ ճաշատեսակները` 600 C-650 C ոչ ցածր ջերմաստիճանի պայմաններում, իսկ սառը ապուրները (մածնաբրդոշ) և ըմպելիքները` 140 C-ից ոչ բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում,
14) կաթը ենթարկում են ջերմային մշակման 2-3 րոպեից ոչ ավելի, կաթնաշոռը օգտագործում են ջերմային մշակումից հետո` թխվածքաճաշերի և թխվածքների տեսքով,
15) հում բանջարեղենից պատրաստված կերակրատեսակները պահպանվում են սառնարանում 30 րոպեից ոչ ավելի` 4±20 C ջերմաստիճանի պայմաններում,
16) չհամեմած աղցանները պահպանվում են սառնարանում 4±20 C ջերմաստիճանի պայմաններում` 2 ժամից ոչ ավելի,
17) օգտագործվում է միայն յոդացված աղ:
42. Սննդամթերքի խոհարարական սառը մշակման արդյունքում թափոնի ելքի հաշվարկը կատարվում է համաձայն սույն կանոնների աղյուսակ 8-ի:
IV. ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ՍՆՆԴԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
43. Ուսումնական հաստատություններում սովորողների լրացուցիչ սնունդը կազմակերպվում է բուֆետների միջոցով:
44. Բուֆետներում սառը խորտիկները վաճառվում են ցուցադրասառնարանից և իրացվում են մեկ ժամվա ընթացքում:
45. Բուֆետներում իրացվող սննդամթերքի ցանկը յուրաքանչյուր ուսումնական տարվա սկզբին հաստատվում է ուսումնական հաստատության ղեկավարի կողմից:
46. Սովորողների լրացուցիչ սննդի կազմակերպման համար սննդամթերքի ցանկը ներկայացված է սույն կանոնների աղյուսակ 10-ում:
(46-րդ կետը փոփ. 13.06.16 N 22-Ն)
47. Սննդամթերքի հիմնական սննդային նյութերի և էներգետիկ արժեքի տվյալները ներկայացված են սույն կանոնների աղյուսակ 9-ում:
(47-րդ կետը փոփ. 13.06.16 N 22-Ն)
V. ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՍՆՆԴԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
48. Ուսումնական հաստատության ղեկավարը հանդիսանում է սննդի կազմակերպման և դրանում սովորողներին լիարժեք ընդգրկելու պատասխանատու անձը:
49. Իրավաբանական անձինք կամ անհատ ձեռնարկատերերը, որոնց գործունեւթյունը կապված է ուսումնական հաստատություններում սննդի կազմակերպման, այդ թվում՝ տաք սննդի կազմակերպման և (կամ) ապահովման հետ, հանդիսանում են կազմակերպվող սննդի որակի և անվտանգության պատասխանատու անձը:
50. Յուրաքանչուր օր լրացվում է ճաշացուցակ-բաշխման ձևաչափը, ինչի մեջ նշվում է մեկ երեխայի համար դուրս գրվող սննդամթերքի անվանումը և քաշը/քանակը:
51. «Ճաշացուցակ-բաշխում»-ի ձևաչափը ներկայացված է սույն կանոնների ձև 2-ում:
52. Սննդի կազմակերպման, այդ թվում՝ սննդի օրաբաժնի որակական և քանակական կազմի, նրա սննդային և էներգետիկ արժեքի, ձեռքբերվող սննդամթերքի տեսականու և որակի, ինչպես նաև կերակրատեսակների պատրաստման, խոհարարական մշակման եղանակի նկատմամբ հսկողությունը իրականացնում է ուսումնական հաստատության բուժաշխատողը:
53. Տեխնոլոգիական գործընթացի պահպանման նկատմամբ հսկողություն իրականացնելու նպատակով յուրաքանչյուր պատրաստի կերակրատեսակից կատարվում է նմուշառում: Նմուշառումը կատարում է խոհարարը:
54. Նմուշառումը կատարվում է խոտանորոշման հանձնաժողովի ներկայությամբ, որի կազմում ընդգրկվում են բուժաշխատողը, խոհարարը և տնօրենի կողմից նշանակված պատասխանատու անձը:
55. Կերակրատեսակի նմուշառումը կատարվում է անմիջապես այն կաթսայից, որի մեջ պատրաստվել է:
56. Նմուշառած կերակրատեսակները պահում են մակնշված և մանրէազերծված (կամ ախտահանված` կերակրի սոդայի 2% լուծույթի մեջ 15 րոպե եռացնելու եղանակով) ապակյա տարայի մեջ, որը ամուր փակվում է ապակյա կամ մետաղական կափարիչով:
57. Չափաբաժնով պատրաստված կերակրատեսակները նմուշառվում են ամբողջ ծավալով, իսկ աղցանները, առաջին, երրորդ կերակրատեսակները և ճաշալրացները 100 գրամից ոչ պակաս:
58. Վերցված նմուշները պահպանում են 48 ժամից ոչ պակաս (չհաշված հանգստյան և տոն օրերը) հատուկ սառնարանում կամ սառնարանի հատուկ առանձնացված տեղում 4±20 C ջերմաստիճանի պայմաններում, նշելով նմուշառման ժամը, օրը, ամիսը:
59. Նմուշառման կարգի և օրվա նմուշների պահպանման պայմանների նկատմամբ հսկողությունը իրականացնում է բուժաշխատողը:
60. Նմուշառված ճաշատեսակի գնահատումը զգայորոշման ցուցանիշների նկատմամբ կատարվում է խոտանորոշման հանձնաժողովի կողմից:
61. Պատրաստի կերակրատեսակի, խոհարարական արտադրանքի գնահատումը իրականացվում է ըստ զգայորոշման ցուցանիշների, ինչի արդյունքները լրացվում են «Պատրաստի կերակրատեսակի, խոհարարական արտադրանքի խոտանորոշման մատյան»-ում` համաձայն սույն կանոնների ձև 4-ի:
62. Յուրաքանչյուր պատրաստի կերակրատեսակի բացթողումը իրականացվում է նմուշառումից և զգայորոշման ցուցանիշների նկատմամբ գնահատումից հետո:
63. Սննդի պատրաստման տեխնոլոգիական գործընթացի խախտումների, ինչպես նաև անբավարար թերմիկ մշակման դեպքերի ժամանակ հանձնաժողովի կողմից չի թույլատրվում կերակրատեսակների բաշխումը` մինչև հայտնաբերված թերությունները վերացնելը:
64. Ուսումնական հաստատության բուժաշխատողը սննդի օրաբաժնի որակական և քանակական կազմի, նրա սննդային և էներգետիկ արժեքի հաշվարկը և գնահատումը կատարում է 2 շաբաթը մեկ, ինչի տվյալները գրանցում են «Սննդի օրաբաժնի հսկողության, սննդային և էներգետիկ արժեքի հաշվարկի մատյան»-ում` համաձայն սույն կանոնների ձև 5-ում: Գնահատման արդյունքների հիման վրա, անհրաժեշտության դեպքում, հաջորդ 10-14 օրվա համար նախատեսված ճաշացուցակում կատարվում են ուղղումներ և լրացումներ:
65. Ամեն օր, աշխատանքները սկսելուց առաջ, բուժաշխատողի կողմից կատարվում է ուսումնական հաստատության խոհանոցի աշխատողների ձեռքերի և մարմնի բաց հատվածների մաշկի զննում` թարախային վերքերի առկայության, ինչպես նաև վերին շնչուղիների կատարալ երևույթների և անգինաների նկատմամբ:
66. Զննումների արդյունքները գրանցվում են «Առողջության մատյան»-ում՝ համաձայն սույն կանոնների ձև 6-ի:
67. Մատյանը լրացնելիս օգտագործվում են հետևյալ պայմանական նշանները` Առ-առողջ է, Մ-մեկուսացված է, Արձ-գտնվում է արձակուրդում, Հ-հանգստյան օր, Ան/թ-անաշխատունակության թերթիկ: Մատյանում նշվում են տվյալ օրը ներկա բոլոր աշխատողների անուն-ազգանունները:
VI. ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԻ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
68. Ուսումնական հաստատությունում սովորողների առողջության պահպանմանն ուղղված կանխագելիչ միջոցառումներ իրականացնելու նպատակով հաստատության ղեկավարի կողմից ապահովվում են`
1) սույն սանիտարական կանոնների առկայությունը,
2) սույն սանիտարական կանոնների կատարման ապահովումը,
3) սննդի կազմակերպման գործընթացի հետ կապված աշխատողների հիգիենիկ ուսուցման դասընթացների կազմակերպում երեք տարին մեկ անգամ, որի մասին տեղեկատվությունը լրացվում է «Աշխատողների հիգիենիկ ուսուցման մատյան»-ում` համաձայն սույն կանոնների ձև 7-ի,
4) սույն սանիտարական կանոններով հաստատված անհրաժեշտ փաստաթղթերի ամենօրյա վարումը:
Աղյուսակ 1
ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՕՐԳԱՆԻԶՄԻ ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՍՆՆԴԱՅԻՆ ՆՅՈՒԹԵՐԻ (ՍՊԻՏԱԿՈՒՑՆԵՐ, ՃԱՐՊԵՐ, ԱԾԽԱՋՐԵՐ), ՎԻՏԱՄԻՆՆԵՐԻ, ՄԻԿՐՈՏԱՐՐԵՐԻ ԵՎ ԷՆԵՐԳԻԱՅԻ ՖԻԶԻՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ՊԱՀԱՆՋԻ ՄԻՋԻՆԱՑՎԱԾ ՆՈՐՄԵՐԸ
| 
 Սննդային նյութերի անվանումը  | 
 6-10 տարեկան  | 
 11 -14 տարեկան  | 
 15-18 տարեկան տղաներ  | 
 15-18 տարեկան աղջիկներ  | 
| 
 Սպիտակուցներ (գ)  | 
 77  | 
 90  | 
 98-113  | 
 90-104  | 
| 
 Այդ թվում՝կենդանական ծագման (գ)  | 
 47  | 
 53  | 
 59-68  | 
 54-62  | 
| 
 Ճարպեր (գ)  | 
 79  | 
 90  | 
 100-115  | 
 90-104  | 
| 
 Այդ թվում՝ բուսական ծագման (գ)  | 
 16  | 
 18  | 
 30-35  | 
 27-31  | 
| 
 Ածխաջրեր(գ)  | 
 335  | 
 383  | 
 425-489  | 
 360-414  | 
| 
 Էներգիա (կկալ)  | 
 2350  | 
 2713  | 
 3000-3450  | 
 2600-2990  | 
| 
 Վիտամիններ`  | ||||
| 
 Վիտամին Բ1 (մգ)  | 
 1,1  | 
 1,4  | 
 1,5  | 
 1,3  | 
| 
 Վիտամին Բ2 (մգ)  | 
 1,4  | 
 1,6  | 
 1,8  | 
 1,5  | 
| 
 Վիտամին Բ6 (մգ)  | 
 1,5  | 
 1,6  | 
 2,0  | 
 1,6  | 
| 
 Վիտամին Բ12 (մկգ)  | 
 2  | 
 3  | 
 3  | 
 3  | 
| 
 Վիտամին Ա (մգ ռետինոլի էկվ.)  | 
 0,7  | 
 0,9  | 
 1,0  | 
 0,8  | 
| 
 Վիտամին Ց (մգ)  | 
 60  | 
 70  | 
 70  | 
 70  | 
| 
 Վիտամին Ե (մգ տոկոֆ. էկվ.)  | 
 10  | 
 12  | 
 15  | 
 12  | 
| 
 Հանքային նյութեր`  | ||||
| 
 Կալցիում (մգ)  | 
 1100  | 
 1200  | 
 1200  | 
 1200  | 
| 
 Ֆոսֆոր (մգ)  | 
 1650  | 
 1800  | 
 1800  | 
 1800  | 
| 
 Մագնեզիում (մգ)  | 
 250  | 
 300  | 
 300  | 
 300  | 
| 
 Երկաթ (մգ)  | 
 12  | 
 17  | 
 15  | 
 18  | 
| 
 Ցինկ (մգ)  | 
 10  | 
 14  | 
 14  | 
 14  | 
| 
 Յոդ (մգ)  | 
 0,1  | 
 0,12  | 
 0,13  | 
 0,13  | 
Աղյուսակ 2
ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՕՐԳԱՆԻԶՄԻ ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ԷՆԵՐԳԻԱՅԻ ՕՐԱԿԱՆ ՊԱՀԱՆՋԻ ՌԱՑԻՈՆԱԼ ԲԱՇԽՈՒՄԸ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՃԱՇԱՑՈՒՑԱԿՈՒՄ` ԸՍՏ ՍՆՆԴԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՌԱՆՁԻՆ ՓՈՒԼԵՐԻ
| 
 Սննդի ընդունում  | 
 Էներգիայի ֆիզիոլոգիական պահանջը  | ||||
| 
 %  | 
 6-10 տարեկան  | 
 11-14 տարեկան  | 
 15-18 տարեկան տղաներ  | 
 15-18 տարեկան աղջիկներ  | |
| 
 Նախաճաշ  | 
 20-25%  | 
 470-587,5  | 
 542,6-678,25  | 
 600-862,5  | 
 520-747,5  | 
| 
 Ճաշ  | 
 30-35%  | 
 705-822,5  | 
 813,9-949,55  | 
 900-1207,5  | 
 780-1046,5  | 
| 
 Ետճաշիկ  | 
 10%  | 
 235  | 
 271,3  | 
 300-345  | 
 260-299  | 
Աղյուսակ 3
ՇՈՒՐՋՕՐՅԱ ԳՈՐԾՈՂ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՕՐԳԱՆԻԶՄԻ ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ԷՆԵՐԳԻԱՅԻ ՕՐԱԿԱՆ ՊԱՀԱՆՋԻ ՌԱՑԻՈՆԱԼ ԲԱՇԽՈՒՄԸ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՃԱՇԱՑՈՒՑԱԿՈՒՄ` ԸՍՏ ՍՆՆԴԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՌԱՆՁԻՆ ՓՈՒԼԵՐԻ
| 
 Սննդի ընդունում  | 
 Էներգիայի ֆիզիոլոգիական պահանջը  | ||||
| 
 %  | 
 6-10 տարեկան  | 
 11-14 տարեկան  | 
 15-18 տարեկան տղաներ  | 
 15-18 տարեկան աղջիկներ  | |
| 
 Նախաճաշ  | 
 25-30%  | 
 587,5-705  | 
 678,25-813,9  | 
 750-1035  | 
 650-897  | 
| 
 Ճաշ  | 
 30-35%  | 
 705-822,5  | 
 813,9-949,55  | 
 900-1207,5  | 
 780-1046,5  | 
| 
 Ետճաշիկ  | 
 10%  | 
 235  | 
 271,3  | 
 300-345  | 
 260-299  | 
| 
 Ընթրիք  | 
 25-30%  | 
 587,5-705  | 
 678,25-813,9  | 
 750-1035  | 
 650-897  | 
| 
 Երկրորդ ընթրիք  | 
 5-10%  | 
 167,5-235  | 
 135,65-271,3  | 
 150-172,25  | 
 130-149,5  | 
Աղյուսակ 4
ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ՄԵԿ ՉԱՓԱԲԱԺՆԻ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ԾԱՎԱԼԸ
| 
 Կերակրատեսակի անվանումը  | 
 Չափաբաժնի ծավալը ըստ տարիքի (գ)  | |
| 
 6-10 տարեկան  | 
 11 -18 տարեկան  | |
| Շիլա, բանջարեղենից, կաթնաշոռից, ձվից, մսից պատրաստված կերակուր | 
 150-200  | 
 200-250  | 
| Ըմպելիք (թեյ, կակաո, հյութ, կոմպոտ, կաթ, մածուն, կեֆիր և այլն) | 
 200  | 
 200  | 
| Աղցան | 
 60-100  | 
 100-150  | 
| Ապուր | 
 200-250  | 
 250-300  | 
| Միս, կոտլետ, ձուկ | 
 80-100  | 
 100-120  | 
| Ճաշալրաց (գարնիր) | 
 150-200  | 
 180-230  | 
| Միրգ | 
 100  | 
 100  | 
Աղյուսակ 5
ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ՄԻՋԻՆ ՕՐԱԲԱԺՆԻ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՀԱՎԱՔԱԿԱԶՄԸ
| 
 Սննդամթերքի անվանումը  | 
 Սննդամթերքի քանակը ըստ սովորողների տարիքի  | |||
| 
 Համաքաշ (գ/մլ)  | 
 Զտաքաշ (գ/մլ)  | |||
| 
 6-10 տարեկան  | 
 11-18 տարեկան  | 
 6-10 տարեկան  | 
 11-18 տարեկան  | |
| 
 Հաց տարեկանի  | 
 80  | 
 120  | 
 80  | 
 120  | 
| 
 Հաց ցորենի  | 
 150  | 
 200  | 
 150  | 
 200  | 
| 
 Ալյուր ցորենի  | 
 15  | 
 20  | 
 15  | 
 20  | 
| 
 Ձավարեղեն, լոբազգիներ,  | 
 45  | 
 50  | 
 45  | 
 50  | 
| 
 Մակարոնեղեն  | 
 15  | 
 20  | 
 15  | 
 20  | 
| 
 Կարտոֆիլ  | 
 250  | 
 250  | 
 188  | 
 188  | 
| 
 Բանջարեղեն և կանաչի  | 
 350  | 
 400  | 
 280  | 
 320  | 
| 
 Թարմ միրգ, հատապտուղ  | 
 200  | 
 200  | 
 185  | 
 185  | 
| 
 Չրեղեն, չոր հատապտուղ, այդ թվում՝ մասուր  | 
 15  | 
 20  | 
 15  | 
 20  | 
| 
 Մրգահյութ  | 
 200  | 
 200  | 
 200  | 
 200  | 
| 
 Միս ջլոտ  | 
 77  | 
 86  | 
 70  | 
 78  | 
| 
 Միս ոսկորոտ  | 
 95  | 
 105  | 
 70  | 
 78  | 
| Միս հավի | 
 51  | 
 76  | 
 35  | 
 53  | 
| Ձուկ | 
 60  | 
 80  | 
 58  | 
 77  | 
| Եփած երշիկ, նրբերշիկ | 
 15  | 
 20  | 
 14,7  | 
 19,6  | 
| Կաթ (2,5%; 3,2% յուղայնության | 
 300  | 
 300  | 
 300  | 
 300  | 
| Կաթնաթթվային մթերք (2,5%; 3,2%յուղայնության) | 
 150  | 
 180  | 
 150  | 
 180  | 
| Կաթնաշոռ (յուղի քանակը 9%-ից ոչ ավելի) | 
 50  | 
 60  | 
 50  | 
 60  | 
| Պանիր | 
 10  | 
 12  | 
 9,8  | 
 11,8  | 
| Կաթնասեր (յուղի քանակը 15%-ից ոչ ավելի) | 
 10  | 
 10  | 
 10  | 
 10  | 
| Կարագ սերուցքային | 
 30  | 
 35  | 
 30  | 
 35  | 
| Բուսական յուղ | 
 15  | 
 18  | 
 15  | 
 18  | 
| Ձու | 
 1 հատ  | 
 1 հատ  | 
 1 հատ  | 
 1 հատ  | 
| Շաքար | 
 40  | 
 45  | 
 40  | 
 45  | 
| Հրուշակեղեն (ոչ կրեմային) | 
 10  | 
 15  | 
 10  | 
 15  | 
| Թեյ | 
 0,4  | 
 0,4  | 
 0,4  | 
 0,4  | 
| Կակաո | 
 1,2  | 
 1,2  | 
 1,2  | 
 1,2  | 
| Խմորասունկ | 
 1  | 
 2  | 
 1  | 
 2  | 
| Աղ՝ յոդացված | 
 5  | 
 7  | 
 5  | 
 7  | 
Աղյուսակ 6
ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ՓՈԽԱՐԻՆՈՒՄԸ` ԸՍՏ ՍՊԻՏԱԿՈՒՑՆԵՐԻ ԵՎ ԱԾԽԱՋՐԵՐԻ
| 
 Սննդամթերքի անվանումը  | 
 Քանակը (զտաքաշ, գ)  | 
 Քիմիական կազմ (գ)  | 
 Ավելացնել օրվա սննդակար-գում կամ բացառել  | ||
| 
 Սպիտա-կուցներ (գ)  | 
 Ճարպեր (գ)  | 
 Ածխաջրեր (գ)  | |||
| 
 Հացի փոխարինումը (ըստ սպիտակուցների և ածխաջրերի)  | |||||
| 
 Ցորենի հաց  | 
 100  | 
 7,6  | 
 0,9  | 
 49,7  | 
|
| 
 Աշորայի (տարեկանի) հաց  | 
 150  | 
 8,3  | 
 1,5  | 
 48,1  | 
|
| 
 Ալյուր ցորենի առաջին կարգի  | 
 70  | 
 7,4  | 
 0,8  | 
 48,2  | 
|
| 
 Մակարոն, վերմիշել  | 
 70  | 
 7,5  | 
 0,9  | 
 48,7  | 
|
| 
 Սպիտակաձավար  | 
 70  | 
 7,9  | 
 0,5  | 
 50,1  | 
|
| 
 Կարտոֆիլի փոխարինողներ (ըստ ածխաջրերի)  | |||||
| 
 Կարտոֆիլ  | 
 100  | 
 2,0  | 
 0,4  | 
 17,3  | 
|
| 
 Բազուկ  | 
 190  | 
 2,9  | 
 -  | 
 17,3  | 
|
| 
 Գազար  | 
 240  | 
 3,1  | 
 0,2  | 
 17,0  | 
|
| 
 Կաղամբ  | 
 370  | 
 6,7  | 
 0,4  | 
 17,4  | 
|
| 
 Մակարոն, վերմիշել  | 
 25  | 
 2,7  | 
 0,3  | 
 17,4  | 
|
| 
 Սպիտակաձավար  | 
 25  | 
 2,8  | 
 0,2  | 
 17,9  | 
|
| 
 Ցորենի հաց  | 
 35  | 
 2,7  | 
 0,3  | 
 17,4  | 
|
| 
 Աշորայի (տարեկանի) հաց  | 
 55  | 
 3,1  | 
 0,6  | 
 17,6  | 
|
| 
 Թարմ խնձորի փոխարինողներ (ըստ ածխաջրերի)  | |||||
| 
 Թարմ խնձոր  | 
 100  | 
 0,4  | 
 -  | 
 9,8  | 
|
| 
 Չորացրած խնձոր  | 
 15  | 
 0,5  | 
 -  | 
 9,7  | 
|
| 
 Ծիրանաչիր (առանց կորիզի)  | 
 15  | 
 0,8  | 
 -  | 
 8,3  | 
|
| 
 Սև սալորաչիր  | 
 15  | 
 0,3  | 
 -  | 
 8,7  | 
|
| 
 Կաթի փոխարինողներ (ըստ սպիտակուցների)  | |||||
| 
 Կաթ  | 
 100  | 
 2,8  | 
 3,2  | 
 4,7  | 
|
| 
 Կաթնաշոռ՝ ցածր յուղայնության  | 
 20  | 
 3,3  | 
 1,8  | 
 0,3  | 
|
| 
 Կաթնաշոռ՝ բարձր յուղայնության  | 
 20  | 
 2,8  | 
 3,6  | 
 0,6  | 
|
| 
 Պանիր  | 
 10  | 
 2,7  | 
 2,7  | 
 -  | 
|
| 
 Տավարի միս՝ առաջին կարգի  | 
 15  | 
 2,8  | 
 2,1  | 
 -  | 
|
| 
 Տավարի միս՝ երկրորդ կարգի  | 
 15  | 
 3,0  | 
 1,2  | 
 -  | 
|
| 
 Ձուկ (փափկամիս)  | 
 20  | 
 3,2  | 
 0,1  | 
 -  | 
|
| 
 Մսի փոխարինողներ (ըստ սպիտակուցների)  | |||||
| 
 Տավարի միս՝ առաջին կարգի  | 
 100  | 
 18,6  | 
 14,0  | 
||
| 
 Տավարի միս՝ երկրորդ կարգի  | 
 90  | 
 18,0  | 
 7,5  | 
 կարագ + 6 գ  | |
| 
 Կաթնաշոռ՝ ցածր յուղայնության  | 
 110  | 
 18,3  | 
 9,9  | 
 կարագ + 4 գ  | |
| 
 Կաթնաշոռ՝ բարձր յուղայնության  | 
 130  | 
 18,2  | 
 23,4  | 
 3,7  | 
 կարագ - 9 գ  | 
| 
 Ձուկ (փափկամիս)  | 
 120  | 
 19,2  | 
 0,7  | 
 -  | 
 կարագ + 13 գ  | 
| 
 Ձու  | 
 145  | 
 18,4  | 
 16,7  | 
 1,0  | 
|
| 
 Ձկան փոխարինողներ (ըստ սպիտակուցների)  | |||||
| 
 Ձուկ (փափկամիս)  | 
 100  | 
 16,0  | 
 0,6  | 
 1,3  | 
|
| 
 Տավարի միս՝ առաջին կարգի  | 
 85  | 
 15,8  | 
 11,9  | 
 -  | 
 կարագ - 11 գ  | 
| 
 Տավարի միս՝ երկրորդ կարգի  | 
 80  | 
 16,0  | 
 6,6  | 
 -  | 
 կարագ - 6 գ  | 
| 
 Կաթնաշոռ՝ ցածր յուղայնության  | 
 100  | 
 16,7  | 
 9,0  | 
 1,3  | 
 Կարագ - 8 գ  | 
| 
 Կաթնաշոռ՝ բարձր յուղայնության  | 
 115  | 
 16,1  | 
 20,7  | 
 3,3  | 
 կարագ - 20 գ  | 
| 
 Ձու  | 
 125  | 
 15,9  | 
 14,4  | 
 0,9  | 
 կարագ - 13 գ  | 
| 
 Կաթնաշոռի փոխարինողներ (ըստ սպիտակուցների)  | |||||
| 
 Կաթնաշոռ՝ ցածր յուղայնության  | 
 100  | 
 16,7  | 
 9,0  | 
 1,3  | 
|
| 
 Տավարի միս՝ առաջին կարգի  | 
 90  | 
 16,7  | 
 12,6  | 
 -  | 
 կարագ - 3 գ  | 
| 
 Տավարի միս՝ երկրորդ կարգի  | 
 85  | 
 17,0  | 
 7,5  | 
 -  | 
|
| 
 Ձուկ (փափկամիս)  | 
 100  | 
 16,0  | 
 0,6  | 
 -  | 
 կարագ + 9 գ  | 
| 
 Ձու  | 
 130  | 
 16,5  | 
 15,0  | 
 0,9  | 
 կարագ - 5 գ  | 
| 
 Ձվի փոխարինողներ (ըստ սպիտակուցների)  | |||||
| 
 Ձու՝ 1 հատ  | 
 40  | 
5,1 | 4,6 | 0,3 | |
| 
 Կաթնաշոռ՝ ցածր յուղայնության  | 
 30  | 
 5,0  | 
 2,7  | 
 0,4  | 
|
| 
 Կաթնաշոռ՝ բարձր յուղայնության  | 
 35  | 
 4,9  | 
 6,3  | 
 1,0  | 
|
| 
 Պանիր  | 
 20  | 
 5,4  | 
 5,5  | 
 -  | 
|
| 
 Տավարի միս՝ առաջին կարգի  | 
 30  | 
 5,6  | 
 4,2  | 
 -  | 
|
| 
 Տավարի միս՝ երկրորդ կարգի  | 
 25  | 
 5,0  | 
 2,1  | 
 -  | 
|
| 
 Ձուկ (փափկամիս)  | 
 35  | 
 5,6  | 
 0,7  | 
 -  | 
|
Աղյուսակ 7
ԱՌՈՂՋԱՐԱՆԱՅԻՆ ՏԻՊԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ (ԲԱՑԻ ՏՈՒԲԵՐԿՈՒԼՈԶԱՅԻՆ ԱՌՈՂՋԱՐԱՆՆԵՐԻՑ) ԲՈՒԺՎՈՂ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ՄԻՋԻՆ ՕՐԱԲԱԺՆԻ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՀԱՎԱՔԱԿԱԶՄԸ
(գ)
| 
 Սննդամթերքի անվանումը  | 
 Տարիք  | |
| 
 6-10 տարեկան  | 
 11-18 տարեկան  | |
| 
 1  | 
 4  | 
 5  | 
| 
 ցորենի հաց  | 
 150  | 
 200  | 
| 
 տարեկանի հաց  | 
 100  | 
 150  | 
| 
 ցորենի ալյուր  | 
 50  | 
 55  | 
| 
 կարտոֆիլի ալյուր  | 
 2  | 
 2  | 
| 
 ձավարեղեն, լոբազգիներ, մակարոնեղեն  | 
 65  | 
 80  | 
| 
 կարտոֆիլ  | 
 300  | 
 350  | 
| 
 բանջարեղեն և կանաչի  | 
 350  | 
 400  | 
| 
 թարմ մրգեր  | 
 200  | 
 250  | 
| 
 չորացրած մրգեր  | 
 20  | 
 20  | 
| 
 մրգահյութ  | 
 200  | 
 200  | 
| 
 շաքար  | 
 70  | 
 75  | 
| 
 հրուշակեղեն  | 
 20  | 
 25  | 
| 
 կարագ սերուցքային  | 
 40  | 
 50  | 
| 
 բուսական յուղ  | 
 15  | 
 20  | 
| 
 ձու (հատ)  | 
 1  | 
 1  | 
| 
 կաթնաշոռ 9%-ոց  | 
 55  | 
 60  | 
| 
 կաթ, կեֆիր, մածուն և այլ կաթնամթերք  | 
 550  | 
 550  | 
| 
 թթվասեր  | 
 15  | 
 15  | 
| 
 պանիր  | 
 10  | 
 10  | 
| 
 միս (այդ թվում՝ ենթամթերք)  | 
 150  | 
 180  | 
| 
 եփած երշիկ, նրբերշիկ  | 
 20  | 
 25  | 
| 
 թռչնամիս  | 
 35  | 
 45  | 
| 
 ծովամթերք  | 
 15  | 
 20  | 
| 
 ձուկ  | 
 50  | 
 60  | 
| 
 կակաո  | 
 3  | 
 4  | 
| 
 թեյ  | 
 1  | 
 1  | 
| 
 խմորիչ  | 
 1  | 
 2  | 
| 
 համեմունք, աղ  | 
 5  | 
 7  | 
Աղյուսակ 8
ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԽՈՀԱՐԱՐԱԿԱՆ ՍԱՌԸ ՄՇԱԿՄԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՈՒՄ ԹԱՓՈՆԻ ԵԼՔԻ ԱՂՅՈՒՍԱԿ
| 
 Սննդամթերքի անվանումը  | 
 Թափոնի (մթերքի ընդհանուր ուտելու ոչ ենթակա մասի) %  | 
| 
 Ձավարեղեն  | 
 1  | 
| 
 Ընդեղեն  | 
 0,5  | 
| 
 Կարտոֆիլ` մինչև հունվարի 1-ը հունվարի 1-ից մինչև մարտի 1-ը մարտի 1-ից թարմ կարտոֆիլ  | 
 
 24 30 40 10  | 
| 
 Սմբուկ  | 
 10  | 
| 
 Դդմիկ  | 
 7  | 
| 
 Կաղամբ  | 
 20  | 
| 
 Ծաղկակաղամբ  | 
 25  | 
| 
 Կանաչ սոխ  | 
 20  | 
| 
 Սոխ  | 
 16  | 
| 
 Գազար` մինչև հունվարի 1-ը հունվարի 1-ից հետո  | 
 
 23 30  | 
| 
 Վարունգ  | 
 7  | 
| 
 Պղպեղ քաղցր  | 
 25  | 
| 
 Կանաչի  | 
 20  | 
| 
 Բողկ  | 
 20  | 
| 
 Ճակնդեղ  | 
 20  | 
| 
 Մարոլի տերևներ  | 
 20  | 
| 
 Բազուկ  | 
 20  | 
| 
 Լոլիկ  | 
 5  | 
| 
 Սպանախ  | 
 26  | 
| 
 Կանաչ լոբի  | 
 10  | 
| 
 Դդում  | 
 36  | 
| 
 Ձմերուկ  | 
 40  | 
| 
 Սեխ  | 
 36  | 
| 
 Մրգեր թարմ  | 
 10  | 
| 
 Ձու  | 
 10  | 
| 
 Միս տավարի` 1-ին կարգի 2-րդ կարգի  | 
 
 25 29  | 
| 
 Հավ  | 
 26  | 
| 
 Ձուկ  | 
 30  | 
Աղյուսակ 9
ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՍՆՆԴԱՅԻՆ ՆՅՈՒԹԵՐԻ ԵՎ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ԱՐԺԵՔԻ ՏՎՅԱԼՆԵՐԸ
| 
 Սննդամթերքի անվանումը (100գ)  | 
 Սպիտակուցներ (գ)  | 
 Ճարպեր (գ)  | 
 Ածխաջրեր (գ)  | 
 Էներգետիկ արժեք (կկալ)  | 
| 
 Բանջարեղեն  | ||||
| Սմբուկ | 
 1,2  | 
 0,1  | 
 5,1  | 
 24  | 
| Դդմիկ | 
 0,6  | 
 0,3  | 
 4,9  | 
 23  | 
| Կաղամբ (թարմ) | 
 1,8  | 
 0,1  | 
 4,7  | 
 27  | 
| Կաղամբ (աղադրած) | 
 1,8  | 
 0  | 
 2,2  | 
 19  | 
| Ծաղկակաղամբ | 
 2,5  | 
 0,3  | 
 4,5  | 
 30  | 
| Կարտոֆիլ | 
 2,0  | 
 0,4  | 
 16,3  | 
 80  | 
| Սոխ կանաչ | 
 1,3  | 
 0  | 
 3,5  | 
 19  | 
| Սոխ գլուխ | 
 1,4  | 
 0  | 
 9,1  | 
 41  | 
| Գազար | 
 1,3  | 
 0,1  | 
 7,2  | 
 30  | 
| Վարունգ | 
 0,8  | 
 0,1  | 
 2,6  | 
 14  | 
| Վարունգ ջերմոցի | 
 0,7  | 
 0,1  | 
 1,9  | 
 11  | 
| Պղպեղ կանաչ քաղցր | 
 1,3  | 
 0  | 
 5,3  | 
 26  | 
| Պղպեղ կարմիր քաղցր | 
 1,3  | 
 0  | 
 5,7  | 
 27  | 
| Մաղադանոս | 
 3,7  | 
 0,4  | 
 8,0  | 
 49  | 
| Բողկ | 
 1,2  | 
 0,1  | 
 3,8  | 
 21  | 
| Մարոլ | 
 1,5  | 
 0,2  | 
 2,3  | 
 17  | 
| Բազուկ | 
 1,5  | 
 0,1  | 
 9,1  | 
 42  | 
| Լոլիկ | 
 1,1  | 
 0,2  | 
 3,8  | 
 23  | 
| Լոլիկ ջերմոցի | 
 0,6  | 
 0  | 
 2,9  | 
 14  | 
| Կանաչ լոբի | 
 4,0  | 
 0  | 
 4,3  | 
 32  | 
| Սխտոր | 
 6,5  | 
 0  | 
 5,2  | 
 46  | 
| Սպանախ | 
 2,9  | 
 0,3  | 
 2,0  | 
 22  | 
| Թրթնջուկ | 
 1,5  | 
 0  | 
 3,0  | 
 19  | 
| 
 Միս  | ||||
| Տավարի 1-ին կարգի | 
 18,6  | 
 16,0  | 
 0  | 
 218  | 
| Տավարի 2-րդ կարգի | 
 20,0  | 
 9,8  | 
 0  | 
 168  | 
| Հավի 1-ին կարգի | 
 18,2  | 
 18,4  | 
 0,7  | 
 241  | 
| Հավի 2-րդ կարգի | 
 21,2  | 
 8,2  | 
 0,6  | 
 161  | 
| Հնդկահավի | 
 19,5  | 
 22,0  | 
 0  | 
 276  | 
| Հորթի միս 1-ին կարգի | 
 19,7  | 
 2,0  | 
 0  | 
 97  | 
| 
 Ձուկ, ձկնամթերք, ծովամթերք  | ||||
| Սիգ | 
 19  | 
 7,5  | 
 0  | 
 144  | 
| Ծովային կաղամբ | 
 0,9  | 
 0,2  | 
 3,0  | 
 16  | 
| Պերկես (օկուն) ծովային | 
 18,2  | 
 3,3  | 
 0  | 
 103  | 
| Թառափազգիներ (իշխան) | 
 16,4  | 
 10,9  | 
 0  | 
 164  | 
| Ձողաձուկ (տրեսկա) | 
 16,0  | 
 0,6  | 
 0  | 
 69  | 
| 
 Ձու  | ||||
| Ձու | 
 12,5  | 
 11,5  | 
 0,7  | 
 157  | 
| 
 Մրգեր, հատապտուղներ և բոստանային մշակաբույսեր  | ||||
| Ծիրան | 
 0,9  | 
 0,1  | 
 9,0  | 
 41  | 
| Սերկևիլ | 
 0,6  | 
 0,5  | 
 7,9  | 
 40  | 
| Ադամաթուզ | 
 1,5  | 
 0  | 
 22,4  | 
 91  | 
| 
 Բալ  | 
 0,8  | 
 0,5  | 
 10,3  | 
 52  | 
| 
 Տանձ  | 
 0,4  | 
 0,3  | 
 9,5  | 
 42  | 
| 
 Թուզ  | 
 0,7  | 
 0,2  | 
 11,2  | 
 49  | 
| 
 Հոն  | 
 1,0  | 
 0  | 
 9,7  | 
 45  | 
| 
 Դեղձ  | 
 0,9  | 
 0,1  | 
 9,5  | 
 43  | 
| 
 Սալոր  | 
 0,08  | 
 0  | 
 9,6  | 
 43  | 
| 
 Խուրմա  | 
 0,5  | 
 0  | 
 13,3  | 
 53  | 
| 
 Կեռաս  | 
 1,1  | 
 0,4  | 
 10,6  | 
 50  | 
| 
 Թութ  | 
 0,7  | 
 0  | 
 12,0  | 
 52  | 
| 
 Խնձոր  | 
 0,4  | 
 0,4  | 
 9,8  | 
 45  | 
| 
 Նարինջ  | 
 0,9  | 
 0,2  | 
 8,1  | 
 40  | 
| 
 Թուրինջ  | 
 0,9  | 
 0,2  | 
 6,5  | 
 35  | 
| 
 Կիտրոն  | 
 0,9  | 
 0,1  | 
 3,0  | 
 16  | 
| 
 Մանդարին  | 
 0,8  | 
 0,3  | 
 8,1  | 
 40  | 
| 
 Խաղող  | 
 0,6  | 
 0,2  | 
 15,0  | 
 65  | 
| 
 Մորի  | 
 0,8  | 
 0,3  | 
 8,3  | 
 42  | 
| 
 Կարմիր հաղարջ  | 
 0,6  | 
 0,2  | 
 7,3  | 
 39  | 
| 
 Սև հաղարջ  | 
 1,0  | 
 0,2  | 
 7,3  | 
 38  | 
| 
 Մասուր թարմ  | 
 1,6  | 
 0  | 
 10,0  | 
 51  | 
| 
 Մասուր չորացրած  | 
 3,4  | 
 0  | 
 21,5  | 
 110  | 
| 
 Ձմերուկ  | 
 0,7  | 
 0,2  | 
 8,8  | 
 38  | 
| 
 Սեխ  | 
 0,6  | 
 0  | 
 9,1  | 
 38  | 
| Դդում | 
 1,0  | 
 0,1  | 
 4,2  | 
 25  | 
| 
 Չրեղեն  | ||||
| 
 Ծիրանի չիր  | 
 5,2  | 
 0  | 
 55,0  | 
 234  | 
| 
 Չամիչ քիշմիշի  | 
 1,8  | 
 0  | 
 66,0  | 
 262  | 
| 
 Սև սալորի չիր  | 
 2,3  | 
 0  | 
 58,4  | 
 242  | 
| 
 Խնձորի չիր  | 
 3,2  | 
 0  | 
 68,0  | 
 273  | 
| 
 Բալի չիր  | 
 1,5  | 
 0  | 
 73,0  | 
 292  | 
| 
 Տանձի չիր  | 
 2,3  | 
 0  | 
 62,1  | 
 246  | 
| 
 Դեղձի չիր  | 
 3,0  | 
 0  | 
 68,5  | 
 275  | 
| 
 Կաթ և կաթնամթերք  | ||||
| 
 Կաթ պաստերիզացված  | 
 2,8  | 
 3,2  | 
 4,7  | 
 58  | 
| 
 Կաթի փոշի  | 
 26,0  | 
 25,0  | 
 37,5  | 
 476  | 
| 
 Կաթ խտացրած  | 
 7,0  | 
 8,3  | 
 9,5  | 
 140  | 
| 
 Կաթ խտացրած շաքարով  | 
 7,2  | 
 8,5  | 
 56,0  | 
 320  | 
| 
 Սերուցք 10%  | 
 3,0  | 
 10,0  | 
 4,0  | 
 118  | 
| 
 Սերուցք 20%  | 
 2,8  | 
 20,0  | 
 3,6  | 
 205  | 
| 
 Թթվասեր 10%  | 
 3,0  | 
 10,0  | 
 2,9  | 
 116  | 
| 
 Թթվասեր 20%  | 
 2,8  | 
 20,0  | 
 3,2  | 
 206  | 
| 
 Կեֆիր ցածր յուղայնության  | 
 3,0  | 
 0,05  | 
 3,8  | 
 30  | 
| 
 Կեֆիր բարձր յուղայնության  | 
 2,8  | 
 3,2  | 
 4,1  | 
 56  | 
| 
 Յոգուրտ 1,5 % յուղայնության (քաղցր)  | 
 5,0  | 
 1,5  | 
 8,5  | 
 70  | 
| 
 Պանրիկներ կաթնաշոռային մանկական (փաթեթավորած)  | 
 9,1  | 
 23,0  | 
 18,5  | 
 315  | 
| 
 Կաթնաշոռ բարձր յուղայնության  | 
 14,0  | 
 18,0  | 
 2,8  | 
 232  | 
| 
 Կաթնաշոռ ցածր յուղայնության  | 
 18,0  | 
 0,6  | 
 1,8  | 
 88  | 
| 
 Պանիր «Բռինզա»  | 
 17,9  | 
 20,1  | 
 0,0  | 
 260  | 
| 
 Պանիր հալած (փաթեթավորած)  | 
 24,0  | 
 13,5  | 
 0,0  | 
 226  | 
| 
 Պանիր «Չանախ»  | 
 18,5  | 
 24,5  | 
 0  | 
 295  | 
| 
 Պանիր «Լոռի»  | 
 23  | 
 27,5  | 
 0  | 
 339  | 
| 
 Ճարպեր  | ||||
| 
 Կարագ սերուցքային  | 
 0,5  | 
 82,5  | 
 0,8  | 
 748  | 
| 
 Յուղ հալած  | 
 0,3  | 
 98  | 
 0,6  | 
 887  | 
| 
 Յուղ բուսական  | 
 0  | 
 99,9  | 
 0  | 
 899  | 
| 
 Ձավարեղեն  | ||||
| 
 Հնդկաձավար  | 
 9,5  | 
 2,3  | 
 65,9  | 
 329  | 
| 
 Սպիտակաձավար  | 
 11,3  | 
 0,7  | 
 73,3  | 
 326  | 
| 
 Վարսակաձավար  | 
 11,0  | 
 6,1  | 
 49,7  | 
 303  | 
| 
 Գարեձավար  | 
 10,0  | 
 1,3  | 
 66,3  | 
 324  | 
| 
 Կորկոտ  | 
 11,5  | 
 3,3  | 
 66,5  | 
 348  | 
| 
 Բրինձ  | 
 7,0  | 
 1,0  | 
 71,4  | 
 330  | 
| 
 Բլղուր  | 
 10,0  | 
 1,4  | 
 67  | 
 321  | 
| 
 Հաճար  | 
 10,0  | 
 1,4  | 
 67  | 
 321  | 
| 
 Ընդեղեն  | ||||
| 
 Լոբի հատիկ  | 
 21,0  | 
 2,0  | 
 46,6  | 
 292  | 
| 
 Ոլոռ  | 
 23,0  | 
 1,6  | 
 50,8  | 
 314  | 
| 
 Սիսեռ  | 
 23,0  | 
 1,2  | 
 53,3  | 
 303  | 
| 
 Ոլոռ կանաչ  | 
 5,0  | 
 0,2  | 
 12,8  | 
 73  | 
| 
 Ոսպ  | 
 24,8  | 
 1,1  | 
 53,7  | 
 310  | 
| 
 Ընկուզեղեն  | ||||
| 
 Նուշ  | 
 18,6  | 
 57,7  | 
 13,6  | 
 645  | 
| 
 Ընկույզ  | 
 13,8  | 
 61,3  | 
 10,2  | 
 648  | 
| 
 Հաց, հացամթերք, ալյուր  | ||||
| 
 Հաց տարեկանի  | 
 6,9  | 
 1,2  | 
 42,4  | 
 214  | 
| 
 Հաց ցորենի` բարձր տեսակի ալյուրից  | 
 7,7  | 
 2,4  | 
 53,4  | 
 254  | 
| 
 Հաց ցորենի 1-ին տեսակի ալյուրից  | 
 7,9  | 
 1  | 
 48,1  | 
 239  | 
| 
 Հաց ցորենի 2-րդ տեսակի ալյուրից  | 
 8,1  | 
 1,2  | 
 46,6  | 
 220  | 
| 
 Հաց ցորենի` թեփով  | 
 8,8  | 
 3,4  | 
 43,8  | 
 248  | 
| 
 Ալյուր ցորենի` բարձր տեսակի  | 
 10,3  | 
 1,1  | 
 68,9  | 
 334  | 
| 
 Ալյուր ցորենի` 1-ին տեսակի  | 
 10,6  | 
 1,3  | 
 67,6  | 
 331  | 
| 
 Ալյուր ցորենի` 2-րդ տեսակի  | 
 11,7  | 
 1,8  | 
 63,7  | 
 324  | 
| 
 Ալյուր տարեկանի  | 
 6,9  | 
 1,1  | 
 76,9  | 
 326  | 
| 
 Ալյուր եգիպտացորենի  | 
 7,2  | 
 1,5  | 
 72,1  | 
 331  | 
| 
 Ալյուր կարտոֆիլի  | 
 0,1  | 
 0  | 
 79,6  | 
 327  | 
| 
 Մակարոնեղեն`  | 
 10,4  | 
 1,1  | 
 69,7  | 
 337  | 
| 
 Բուլկի  | 
 7,8  | 
 2,5  | 
 50,5  | 
 261  | 
| 
 Չորաբլիթ  | 
 11,0  | 
 1,3  | 
 73,0  | 
 330  | 
| 
 Չորահաց  | 
 8,5  | 
 10,8  | 
 66,0  | 
 398  | 
| 
 Շաքար, հրուշակեղեն քաղցրավենիք  | ||||
| 
 Շաքարավազ  | 
 0  | 
 0  | 
 99,8  | 
 379  | 
| 
 Մեղր  | 
 0,8  | 
 0  | 
 80,3  | 
 314  | 
| 
 Զեֆիր  | 
 0,8  | 
 0  | 
 78,3  | 
 304  | 
| 
 Իրիս  | 
 3,3  | 
 7,5  | 
 81,8  | 
 387  | 
| 
 Մարմելադ  | 
 0,4  | 
 0  | 
 76,0  | 
 293  | 
| 
 Կարամել մրգային միջուկով  | 
 0  | 
 0,1  | 
 92,1  | 
 357  | 
| 
 Շոկոլադապատ կոնֆետներ  | 
 2,9  | 
 10,7  | 
 76,6  | 
 396  | 
| 
 Հալվա  | 
 11,6  | 
 29,7  | 
 54  | 
 516  | 
| 
 Շոկոլադ կաթնային  | 
 6,9  | 
 35,7  | 
 52,4  | 
 550  | 
| 
 Վաֆլի մրգային միջուկով  | 
 3,2  | 
 2,8  | 
 80,1  | 
 350  | 
| 
 Վաֆլի յուղ պարունակող միջուկով  | 
 3,4  | 
 30,2  | 
 64,7  | 
 530  | 
| 
 Շերտային խմորեղեն խնձորով  | 
 5,7  | 
 25,6  | 
 52,7  | 
 454  | 
| 
 Բիսկվիտային խմորեղեն մրգային  | 
 4,7  | 
 9,3  | 
 64,2  | 
 351  | 
| 
 Քաղցրաբլիթ  | 
 4,8  | 
 2,8  | 
 77,7  | 
 350  | 
| 
 Ջեմեր և մուրաբաներ  | ||||
| 
 Մուրաբա տանձի  | 
 0,3  | 
 0,2  | 
 70,8  | 
 273  | 
| 
 Մուրաբա ելակի  | 
 0,3  | 
 0  | 
 70,9  | 
 271  | 
| 
 Մուրաբա արքայամորու  | 
 0,6  | 
 0,2  | 
 70,4  | 
 273  | 
| 
 Մուրաբա դեղձի  | 
 0,5  | 
 0  | 
 66,8  | 
 258  | 
| 
 Մուրաբա սալորի  | 
 0,4  | 
 0,3  | 
 74,2  | 
 288  | 
| 
 Ջեմ խնձորի  | 
 0,4  | 
 0,3  | 
 65,3  | 
 250  | 
| 
 Ջեմ ծիրանի  | 
 0,5  | 
 0  | 
 68,8  | 
 265  | 
| 
 Ջեմ խնձորի  | 
 0,4  | 
 0  | 
 65  | 
 250  | 
| 
 Հյութեր և ըմպելիքներ  | ||||
| 
 Գազարի հյութ  | 
 1,1  | 
 0,1  | 
 12,6  | 
 56  | 
| 
 Տոմատի հյութ  | 
 1  | 
 0,1  | 
 2,9  | 
 18  | 
| 
 Ծիրանի հյութ  | 
 0,5  | 
 0  | 
 13,7  | 
 56  | 
| 
 Արքայախնձորի հյութ  | 
 0,3  | 
 0,1  | 
 11,8  | 
 52  | 
| 
 Նարնջի հյութ  | 
 0,7  | 
 0,1  | 
 13,2  | 
 60  | 
| 
 Խաղողի հյութ  | 
 0,3  | 
 0  | 
 13,8  | 
 54  | 
| 
 Բալի հյութ  | 
 0,7  | 
 0,2  | 
 11,4  | 
 51  | 
| 
 Նռան հյութ  | 
 0,3  | 
 0  | 
 14,5  | 
 64  | 
| 
 Թուրինջի հյութ  | 
 0,3  | 
 0,1  | 
 7,9  | 
 38  | 
| 
 Կիտրոնի հյութ  | 
 0,6  | 
 0  | 
 3,9  | 
 33  | 
| 
 Մանդարինի հյութ  | 
 0,8  | 
 0  | 
 9,8  | 
 45  | 
| 
 Դեղձի հյութ  | 
 0,3  | 
 0  | 
 16,5  | 
 68  | 
| 
 Սալորի հյութ  | 
 0,3  | 
 0,1  | 
 15,2  | 
 68  | 
| 
 Սև հաղարջի հյութ  | 
 0,5  | 
 0  | 
 7,3  | 
 41  | 
| 
 Մասուրի հյութ  | 
 0,1  | 
 0,2  | 
 16,1  | 
 67  | 
| 
 Խնձորի հյութ  | 
 0,5  | 
 0,1  | 
 9,1  | 
 38  | 
| 
 Տանձի հյութ  | 
 0  | 
 0  | 
 14,4  | 
 59  | 
| 
 Թեյ շաքարով  | 
 0,1  | 
 0  | 
 7  | 
 28  | 
| 
 Թեյ կիտրոնով  | 
 0,1  | 
 0  | 
 6,8  | 
 28  | 
| 
 Հավելանյութեր  | ||||
| 
 Թթխմոր չոր  | 
 12,7  | 
 8,5  | 
 2,7  | 
 109  | 
| 
 Ժելատին  | 
 87,2  | 
 0,7  | 
 0,4  | 
 355  | 
| 
 Ցորենի թեփ  | 
 16  | 
 16,6  | 
 3,8  | 
 165  | 
| 
 Կակաո փոշի  | 
 24,2  | 
 17,5  | 
 27,9  | 
 380  | 
(աղյուսակը խմբ. 13.06.16 N 22-Ն)
Աղյուսակ 10
ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ՍՆՆԴԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ՀԱՄԱՐ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ՑԱՆԿ
| Հ/հ | Սննդամթերքի անվանումը | Քաշը(գ) / Ծավալը (մլ) | Նշումներ | 
| 1. | Մրգեր | 
 -  | 
Վաճառվում է նախապես լվացված և փաթեթավորված (ըստ տեսականու) ապրանքատեսականի | 
| 2. | Շշալցված խմելու ջուր (չգազավորված) | 
 Մինչև   | 
Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության` սպառողական փաթեթավորմամբ ապրանքատեսականի | 
| 3. | Թեյ, կակաո կաթով և շաքարով | 
 200 մլ  | 
Տաք ըմպելիքները պատրաստվում են անմիջապես իրացումից առաջ կամ պահվում են մարմիտի վրա պատրաստելու պահից 3 ժամից ոչ ավելի | 
| 4. | Հյութեր հատապտուղներից և մրգերից | 
 Մինչև   | 
Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության` սպառողական փաթեթավորմամբ (ըստ տեսականու) ապրանքատեսականի | 
| 5. | Կաթ և կաթնային ըմպելիքներ (2,5-3,5% յուղայնության) | 
 Մինչև   | 
Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության` սպառողական փաթեթավորմամբ (ըստ տեսականու) ապրանքատեսականի | 
| 6. | Կաթնաթթվային ըմպելիքներ (մածուն, կեֆիր, յոգուրտ) | 
 Մինչև   | 
Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության սպառողական փաթեթավորմամբ (ըստ տեսականու) ապրանքատեսականի` ցուցադրասառնարանի առկայության պայմանով | 
| 7. | Կաթնաշոռային արտադրանք (մինչև 9 % յուղայնության), բացի կաթնաշոռային պանրիկներից | 
 Մինչև   | 
Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության սպառողական փաթեթավորմամբ (ըստ տեսականու) ապրանքատեսականի` ցուցադրասառնարանի առկայության պայմանով | 
| 8. | Բուտերբրոդների համար պանիրներ | 
 Մինչև   | 
Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության սպառողական փաթեթավորմամբ (ըստ տեսականու) ապրանքատեսականի` ցուցադրասառնարանի առկայության պայմանով | 
| 9. | Հաց և հացաբուլկեղեն | 
 Մինչև 100 գ  | 
Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության` սպառողական փաթեթավորմամբ (ըստ տեսականու) ապրանքատեսականի | 
| 
 10.  | 
 Ընկուզեղեն (բացի գետնանուշից, աղի պիստակից), չրեղեն  | 
 Մինչև   | 
 Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության` սպառողական փաթեթավորմամբ (ըստ տեսականու) ապրանքատեսականի  | 
| 
 11.  | 
 Արդյունաբերական արտադրության ալրային հրուշակեղեն (թխվածքաբլիթ, քաղցրաբլիթ, վաֆլի, մինիկեքս), այդ թվում՝ միկրոնուտրիենտներով հարստացված (վիտամինացված)  | 
 Մինչև   | 
 Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության` սպառողական փաթեթավորմամբ (ըստ տեսականու) ապրանքատեսականի  | 
| 
 12.  | 
 Շաքարային հրուշակեղեն` իրիս, զեֆիր, կոնֆետներ, (բացառությամբ առանց մրգային միջուկի կարամելից), այդ թվում՝ միկրոնուտրիենտներով հարստացված (վիտամինացված), շոկոլադ  | 
 Մինչև   | 
 Իրացվում է միայն սննդարդյունաբերության արտադրության` ըստ տեսականու սպառողական փաթեթավորմամբ ապրանքատեսականի  | 
Ձև 1
ՃԱՇԱՑՈՒՑԱԿԻ ԿԱԶՄՄԱՆ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՁԵՎԱՉԱՓ
Օր._________________________
Շաբաթ. ____________________
Տարվա եղանակ. ____________
Տարիքային խումբ. __________
| 
 Հ/հ  | 
 Կերակրատեսակի անվանումը  | 
 Չափաբաժնի քաշը  | 
 Սննդային նյութեր (գ)  | 
 Էներգետիկ արժեք(կկալ)  | 
 Վիտամիններ (մգ)  | 
 Միկրոտարրեր (մգ)  | ||||||||
| 
 Սպիտակուցներ  | 
 Ճարպեր  | 
 Ածխաջրեր  | 
 B1  | 
 C  | 
 A  | 
 E  | 
 Ca  | 
 P  | 
 Mg  | 
 Fe  | ||||
| 
 1  | 
 2  | 
 3  | 
 4  | 
 5  | 
 6  | 
 7  | 
 8  | 
 9  | 
 10  | 
 11  | 
 12  | 
 13  | 
 14  | 
 15  | 
| 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
Ձև 2
| 
 Տարածաշրջանի անվանումը _________________________________________________________ (մարզ, համայնք) Գտնվելու վայրը ___________________________________________________________________ 
 Հիմնադրի անվանումը ______________________________________________________________ 
 Հանրակրթական ուսումնական հաստատության համարը, անվանումը _______________________ 
 Կազմակերպության անվանումը ______________________________________________________  | |
| 
 Հ Ա Ս Տ Ա Տ ՈՒ Մ ԵՄ 
 Տնօրեն` ______________________________________ (անուն, ազգանուն) 
 Կ.Տ. ստորագրություն__________________  | |
| 
 ՃԱՇԱՑՈՒՑԱԿ-ԲԱՇԽՈՒՄ 
 «_____»________________________20 թ. 
 Սովորողների թիվը ____________________  | 
Էջ -2-
| 
 Ճաշացուցակ  | 
 Մեկ երեխայի համար դուրս գրվող սննդամթերքի անվանումը և քաշը/քանակը  | ||||||||||||||||||||||||
| 
 Նախաճաշ  | 
|||||||||||||||||||||||||
| 
 Ճաշ  | 
|||||||||||||||||||||||||
| 
 Ետճաշիկ  | 
|||||||||||||||||||||||||
| 
 Ընթրիք  | 
|||||||||||||||||||||||||
| 
 Երկրորդ ընթրիք  | 
|||||||||||||||||||||||||
| 
 Մեկ սովորողի համար`  | 
|||||||||||||||||||||||||
| 
 Ընդամենը տրվել է`  | 
|||||||||||||||||||||||||
| 
 Մեկ կգ-ի արժեքը`  | 
|||||||||||||||||||||||||
| 
 Ընդամենը գումարը`  | 
|||||||||||||||||||||||||
Լրացվում է ամեն օր դուրս գրված սննդամթերքի համար
Ընդունող`________________(խոհարար) Հանձնող`__________________(տնտեսվար)
Բուժաշխատող/դիետոլոգ__________________
Ձև 3
ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱԿԱՆ (ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ) ՔԱՐՏ
Տեխնոլոգիական քարտի համարը ___________________
Բաղադրատոմսի համարը ___________________
| 
 Հումքի անվանումը  | 
 Մեկ չափաբաժնի համար դուրս գրված սննդամթերքի քաշը  | 
 Սննդային նյութեր  | 
 Հանքային նյութեր  | 
 Վիտամիններ  | |||||||
| 
 համաքաշը (գ)  | 
 զտաքաշը (գ)  | 
 սպիտակուցներ (գ)  | 
 ճարպեր (գ)  | 
 ածխաջրեր (գ)  | 
 էներգետիկ արժեք (կկալ)  | 
 Ca (կալցիում) (մգ)  | 
 Fe (երկաթ) (մգ)  | 
 B1 (մգ)  | 
 B2 (մգ)  | 
 C մգ)  | |
| 
 Ելքը`  | 
|||||||||||
Արտադրական գործընթացի նկարագրումը (նշվում է պատրաստման գործընթացը և ռեժիմը)
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Ձև 4
ՊԱՏՐԱՍՏԻ ԿԵՐԱԿՐԱՏԵՍԱԿԻ, ԽՈՀԱՐԱՐԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԽՈՏԱՆՈՐՈՇՄԱՆ ՄԱՏՅԱՆ
| 
 Կերակրատեսակի պատրաստման ամսաթիվը, ժամը  | 
 Խոտան-որոշման ժամը  | 
 Պատրաստի կերակրատեսակի, արտադրանքի անվանումը  | 
 Չափաբաժնի քաշը  | 
 Պատրաստի կերակրատեսակի, արտադրանքի պատրաստ-վածության նկարագիրը, զգայորոշման գնահատման արդյունքները  | 
 Պատրաստի կերակրատեսակի, արտադրանքի իրացման թույլտվություն  | 
 Նշում պատրաստի կերակրատեսակի, արտադրանքի բաշխման արգելման փաստի մասին  | 
| 
 1  | 
 2  | 
 3  | 
 4  | 
 5  | 
 6  | 
 7  | 
Ստորագրություն`
Տնօրեն____________ Բուժ. աշխատող _________________ Խոհարար _________________
Ձև 5
ՍՆՆԴԻ ՕՐԱԲԱԺՆԻ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ, ՍՆՆԴԱՅԻՆ ԵՎ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ԱՐԺԵՔԻ ՀԱՇՎԱՐԿԻ ՄԱՏՅԱՆ
| 
 Հ/հ  | 
 Մթերքի անվանումը  | 
 Փաստացի դուրս գրված սննդամթերքի քանակը   | 
 Ընդամենը 10 օրվա ընթացքում դուրս գրված սննդա-մթերքի քանակը (գ)  | 
 Միջինում 1 օրվա ընթացքում դուրս գրված սննդա-մթերքի քանակը (գ)  | 
 Սպիտա-կուցներ (գ)  | 
 Ճարպեր (գ)  | 
 Ածխաջրեր (գ)  | 
 Էներգետիկ արժեք (կկալ)  | 
 Մթերքի նորմը գրամներով(զտաքաշ, գ)  | 
 Նորմից շեղում %(+/-)  | |||||||||
| 
 
  | 
 
  | 
 1  | 
 2  | 
 3  | 
 4  | 
 5  | 
 6  | 
 7  | 
 8  | 
 …  | 
 14  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
| 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
Ձև 6
ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆ ՄԱՏՅԱՆ
| 
 Հ/հ  | 
 Աշխատողի անուն-ազգանուն  | 
 Պաշտոն  | 
 Ամիս/օր  | |||||||
| 
 1  | 
 2  | 
 1  | 
 4  | 
 5  | 
 6.  | 
 …  | 
 30/31  | |||
| 
 1.  | 
||||||||||
| 
 2.  | 
||||||||||
| 
 3.  | 
||||||||||
Ձև 7
ԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐԻ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՈՒՍՈՒՑՄԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ՄԱՏՅԱՆ
| 
 Հ/հ  | 
 Ամսաթիվ  | 
 ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՈՒՍՈՒՑՈՒՄ  | ||||
| 
 Մասնակիցների անունը, ազգանունը  | 
 Ուսուցում անցկացնող կազմակերպության անվանումը  | 
 Ուսուցում անցկացնողի անունը, ազգանունը  | 
 Ուսուցման թեման  | 
 Ստորա-գրություն  | ||
| 
 1  | 
 2  | 
 3  | 
 4  | 
 5  | 
 6  | 
 7  | 
| 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
(հավելվածը փոփ., լրաց., խմբ. 13.06.16 N 22-Ն)