ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՆԵՐՔԻՆ ԳՈՐԾԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐ

Պ Ա Շ Տ Ո Ն Ա Կ Ա Ն  Պ Ա Ր Զ Ա Բ Ա Ն ՈՒ Մ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔԻ ԵՎ «ՕՏԱՐԵՐԿՐԱՑԻՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔԻ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ

ՆԵՐԱԾԱԿԱՆ ՄԱՍ

Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարությունում ստացվել է «Էլ Էլ Քընսալթինգ» փակ բաժնետիրական ընկերության (այսուհետ՝ Դիմումատու) դիմումը՝ Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքի (այսուհետ՝ Օրենսգիրք) և «Օտարերկրացիների մասին» օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) որոշ կարգավորումների կիրառության ժամանակ ի հայտ եկած տարընկալումների կապակցությամբ պաշտոնական պարզաբանում ստանալու համար: Դիմումատուն խնդրել է պաշտոնապես պարզաբանել, թե արդյոք գործատուն աշխատանքի թույլտվության համակարգի միջոցով պետք է ներկայացնի հայտ այն օտարերկրյա քաղաքացու համար, ում հետ կնքել է ծառայությունների մատուցման պայմանագիր, եթե տվյալ անձը ծառայությունները մատուցելու է հեռավար կարգով, Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործունեություն չի ծավալելու և, հետևաբար, կացության կարգավիճակի լուծման հարց ևս չի առաջանալու, և արդյոք նշանակություն ունի, թե ծառայությունների մատուցումն իրականացվում է մեկանգամյա կամ մի քանի փուլով։

Դիմումատուն դիմումում ներկայացրել է հետևյալ իրավիճակը, որից բխում են վերոնշյալ հարցադրումները․ գործատուն ցանկանում է կնքել ծառայությունների մատուցման պայմանագիր օտարերկրյա քաղաքացու հետ (Եվրասիական տնտեսական միությունից դուրս գտնվող), ով ծառայությունները մատուցելու է հեռավար կարգով՝ իր բնակության երկրում և ծառայությունների մատուցման ընթացքում Հայաստանի Հանրապետություն չի այցելելու և Հայաստանի Հանրապետությունում ծառայություն չի մատուցելու։

Դիմումատուն դիմումում նշել է, որ իրավիճակին իրավական գնահատական տալու նպատակով ուսումնասիրվել են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության այն ոլորտները, որոնցով կարգավորվում են այդ հարցերը։ Սակայն նշել է նաև, որ կարգավորող օրենքներում առկա են անհստակություններ, մասնավորապես՝ Օրենսգրքում և Օրենքում։

Նշված նորմատիվ իրավական ակտերի ուսումնասիրության արդյունքում Դիմումատուն եզրահանգել է, որ եթե գործատուն օտարերկրյա քաղաքացու հետ կնքում է ծառայությունների մատուցման պայմանագիր, որոնք մատուցվելու են Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս, այսինքն՝ չի առաջանալու Հայաստանի Հանրապետությունում ժամանակավոր կացության կարգավիճակ ստանալու անհրաժեշտություն, ապա գործատուն պարտավոր չէ դիմել լիազոր մարմնին՝ օտարերկրյա քաղաքացու համար աշխատանքային թույլտվություն ստանալու նպատակով։

ՆԿԱՐԱԳՐԱԿԱՆ ՄԱՍ

Օրենսգրքի 95-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 6-րդ կետի համաձայն՝ որոշակի ժամկետով պայմանագրեր կնքվում են նաև օտարերկրացիների հետ՝ կացության իրավունքի վավերականության ժամկետով, եթե Հայաստանի Հանրապետությունում աշխատելու համար օտարերկրացուց պահանջվում է ունենալ կացության կարգավիճակ։ Օրենսգրքի 106․1-ին հոդվածի 9-րդ մասով սահմանվում է, որ գործատուի մոտ Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս հեռավար աշխատող օտարերկրացիների վրա սույն օրենսգրքի 95-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 6-րդ կետը չի տարածվում:

Օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի համապատասխանաբար երրորդ և վեցերորդ պարբերությունների համաձայն՝ ժամանակավոր կացության կարգավիճակը Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորված պետական կառավարման մարմնի թույլտվություն է, որն օտարերկրացուն իրավունք է տալիս բնակվելու Հայաստանի Հանրապետության տարածքում որոշակի ժամկետով, իսկ աշխատանքի թույլտվությունը՝ միասնական էլեկտրոնային հարթակում միգրացիայի բնագավառում լիազորված պետական մարմնի կողմից մուտքագրվող էլեկտրոնային հաստատում է, որը թույլ է տալիս օտարերկրացուն ձեռք բերել ժամանակավոր կացության կարգավիճակ և աշխատել Հայաստանի Հանրապետությունում։

Օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ ժամանակավոր կացության կարգավիճակը տրվում է յուրաքանչյուր օտարերկրացու, եթե նա հիմնավորում է, որ գոյություն ունեն Հայաստանի Հանրապետության տարածքում մեկ տարի և ավելի ժամկետով իր բնակվելը հիմնավորող հանգամանքներ: Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ ժամանակավոր կացության կարգավիճակը տրվում է մինչև 1 տարի ժամկետով՝ յուրաքանչյուր անգամ 1 տարով երկարաձգելու հնարավորությամբ:

Օրենքի 22-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետության գործատուն իրավունք ունի օտարերկրացու հետ կնքելու աշխատանքային (ծառայությունների մատուցման) պայմանագիր սույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին մասի «բ» կետի հիմքով տրամադրված ժամանակավոր կացության կարգավիճակի քարտի, իսկ 23-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ժէ» և «ի» կետերում նշված օտարերկրացիների հետ՝ հանրային ծառայությունների համարանիշի առկայության դեպքում, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ օտարերկրացու համար չի պահանջվում ունենալ կացության կարգավիճակ կամ ստանալ հանրային ծառայությունների համարանիշ:

Օրենքի 22․1-ին հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ օտարերկրացի աշխատող ներգրավելու համար գործատուն կամ կամավոր ներգրավելու համար՝ «Կամավոր աշխատանքի մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված Կազմակերպությունը լրացնում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշմամբ սահմանված հայտ միգրացիայի բնագավառում լիազորված պետական մարմնի կողմից վարվող միասնական էլեկտրոնային հարթակում:

Հիմք ընդունելով Օրենքի 7-րդ, 22․1-ին հոդվածները, 24-րդ հոդվածի 1-ին և 3-րդ մասերը, 42․1-ին հոդվածի 4-րդ և 5-րդ մասերը՝ ընդունվել է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2021 թվականի դեկտեմբերի 16-ի «Օտարերկրացի աշխատողի ներգրավման միասնական էլեկտրոնային հարթակի վարման կարգը, հասանելիություն ունեցող պետական մարմինները, հարթակի տեխնիկական նկարագիրը, հայտերի լրացման և ներկայացման կարգը, աշխատանքային գործունեության հիմքով ժամանակավոր կացության կարգավիճակի տրամադրման, գործողության ժամկետի երկարաձգման կարգը, Հայաստանի Հանրապետության համապատասխան միջազգային պայմանագրերի ուժով աշխատանքի թույլտվություն ստանալու պահանջից ազատված օտարերկրացիներին տրամադրվող բնակության օրինականությունը հավաստող տեղեկանքի ձևը, այն ստանալու համար պահանջվող փաստաթղթերը, տրամադրման կարգը և ժամկետները հաստատելու մասին» N 2087-Ն որոշումը (այսուհետ՝ Որոշում)։ Որոշման 1-ին կետի 1-ին ենթակետով հաստատված հավելվածի 1-ին կետի համաձայն՝ օտարերկրացի աշխատողի ներգրավման միասնական էլեկտրոնային հարթակը (այսուհետ՝ Հարթակ) վարում է Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության միգրացիայի և քաղաքացիության ծառայությունը։

ՊԱՏՃԱՌԱԲԱՆԱԿԱՆ ՄԱՍ

Վերոգրյալ իրավական ակտերի կարգավորումներից ելնելով՝ կարելի է արձանագրել, որ Հարթակի միջոցով հայտ ներկայացնելը ենթադրում է Հայաստանի Հանրապետությունում աշխատանքային գործունեության իրականացման հիմքով կացության կարգավիճակի ստացում, որն անձին տալիս է որոշակի ժամկետով Հայաստանի Հանրապետությունում օրինական հիմքերով աշխատելու և բնակվելու թույլտվություն, և հիմք ընդունելով Օրենսգրքի 95-րդ հոդվածը՝ գործատուն վերջինիս հետ կնքում է կացության կարգավիճակի ժամկետով աշխատանքային (ծառայությունների մատուցման) պայմանագիր։

Ուստի կարելի է փաստել, որ վերոնշյալ կարգավորումները կիրառելի են միայն այն դեպքում, երբ աշխատանքային (ծառայությունների մատուցման) պայմանագիրը նախատեսվում է կնքել այն օտարերկրացու հետ, որն աշխատանքային գործունեությունը կամ ծառայությունների մատուցումն իրականացնելու է՝ ֆիզիկապես գտնվելով Հայաստանի Հանրապետությունում։ Այսինքն՝ Օրենսգրքի 106․1-ին հոդվածի 9-րդ կետի համաձայն հեռավար աշխատանք իրականացնելու դեպքում Օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին մասի «բ» կետի հիմքով օտարերկրացուն կացության կարգավիճակի տրամադրման իրավական հիմքերը բացակայում են։

 Ինչ վերաբերում է ծառայությունները մեկանգամյա կամ մի քանի փուլերով մատուցելու հանգամանքին, գտնում ենք, որ եթե աշխատանքային (ծառայությունների մատուցման) պայմանագիրը չի դադարում, ապա մի քանի փուլերով իրականացումը խոչընդոտ չէ։

ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ՄԱՍ

Հիմք ընդունելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 42-րդ հոդվածի 2-րդ և 5-րդ մասերը, ինչպես նաև՝ Օրենսգրքի, Օրենքի և Որոշման համակարգային ուսումնասիրությունը և վկայակոչված նորմերի համակողմանի վերլուծությունը՝ պաշտոնապես պարզաբանում ենք․

● Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս սահմանված կարգով հեռավար աշխատող օտարերկրացու համար Հայաստանի Հանրապետությունում կացության կարգավիճակի անհրաժեշտությունը բացակայում է․

● աշխատանքային (ծառայությունների մատուցման) պայմանագրի չդադարման դեպքում մեկանգամյա կամ մի քանի փուլերով ծառայությունների մատուցումը խոչընդոտ չէ։

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 28 նոյեմբերի 2025 թվական: